Những command cơ bản trên Ubuntu mà bạn nên biết

Chào các bạn, đối với anh em coder như chúng ta thì việc sử dụng Ubuntu nói riêng (hay các hệ điều hành Linux nói chung) để develop ứng dụng là điều vô cùng quen thuộc. Hoặc nếu không sử dụng để develop thì chắc anh em cũng đã từng lên server để deploy code hay debug gì đó rồi chứ nhỉ.

Chắc các bạn cũng biết là Ubuntu cũng có giao diện (GUI) bình thường như Windows hay là MacOS. Điều đó có nghĩa là bạn có thể tạo file, đổi tên file, copy hay move file hay làm bất cứ thao tác gì một cách vô cùng dễ dàng bằng chuột. Tuy nhiên một điều hay ho của các hệ điều hành nhân Linux (mà bài viết này là Ubuntu) so với các hệ điều hành khác là có Terminal khá mạnh mẽ. Bạn có thể làm tất tần tật mọi thứ bằng command. Thậm chí là đôi khi chúng ta dùng command còn nhanh và tiện hơn là dùng GUI nữa. Và tất nhiên khi ai đó nhìn vào thì… ngầu lòi. Like a hacker!!!

Còn những ai chưa dùng qua thì sao? Bài viết này cũng rất chi là phù hợp với các bạn vì các lệnh này vô cùng cần thiết và hữu dụng cho những ai muốn tập tành nghịch ngợm cài cắm, deploy lên server.

Let’s get started!!!

Nội dung bài viết

1. pwd

Đầu tiên là câu lệnh này, đừng ai nghĩ nó là password hay gì đó nhá. Thật ra mới đầu khi tiếp xúc (thật ra là thỉnh thoảng) mình cũng hay nhầm command này với passwd (lệnh để đổi mật khẩu của user). Đây là một trong những command được sử dụng thường xuyên nhất đó.

Command pwd này bạn có biết nó viết tắt của từ nào không? Đó chính là print working directory. Như vậy thì chắc các bạn cũng đoán được ra tác dụng của nó là gì rồi phải không. Nó có tác dụng vô cùng đơn giản thôi. Đó chính là hiển thị ra thư mục làm việc hiện tại (working directory) của bạn.

Thêm một điều nữa là command này không có nhiều option lắm đâu (ít nhất là cho đến thời điểm bài viết này). Nó có 1 option đó là lấy ra link thật nếu như bạn đang ở trong 1 symlink. Giả sử mình có 1 symlink từ public/storage sang storage/app/public. Hãy xem sự khác biệt nhé.

2. cd

Nhìn command này mình nghĩ ai cũng đều từng sử dụng hay ít nhất là nhìn thấy rồi nhỉ. Trên Windows hay MacOS hay Linux đều có command này. Chính vì vậy theo mình thấy thì nó là command được sử dụng nhiều nhất. cd là viết tắt của từ change directory. Cái tên nói lên tất cả rồi nhỉ. Nó được sử dụng để thay đổi thư mục làm việc hiện tại. Ví dụ bạn đang ở folder storage mà muốn vào folder app chẳng hạn.

Command này cũng hỗ trợ chúng ta di chuyển nhiều cấp thư mục hay bất kỳ thư mục nào. Việc của các bạn chỉ cần chỉ định đường dẫn thư mục cần đến và Enter là xong. Việc còn lại hãy cứ để cd lo nhé.

Ngoài ra bạn có thể chuyển ra thư mục cha bằng cách chỉ định đường dẫn là ../. Thư mục ông là ../../. Thư mục cụ là ../../../. Thư mục cụ tổ là… à mà thôi.

3. ls

Command ls này là viết tắt của từ list. Tất nhiên rồi, nó được dùng để list tất cả các folder và file trong thư mục. Bạn có thể chỉ định folder muốn list ra, còn nếu trong trường hợp mà bạn không chỉ định thì nó sẽ chọn thư mục hiện tại và list ra.

Nó cũng có một vài option khá là hữu dụng đó. Với lệnh ls mặc định thì nó sẽ không list ra các hidden file (file ẩn) – những file bắt đầu bằng dấu chấm ví dụ như: .env, .htaccess, .hihihuhu,… Nếu bạn muốn hiển thị những file này thì dùng option -a nhé.

Các bạn có thể thấy mặc định nó chỉ lấy ra tên của file, folder thôi. Nếu các bạn muốn lấy thêm thông tin chi tiết khác như size, quyền, timestamps thì dùng option -l nhé.

4. cp & mv

cp là viết tắt của copy đó các bạn. Khỏi phải nói thì chắc các bạn cũng biết nó để làm gì rồi nhỉ. Command cp có 2 tham số đầu vào. Tham số đầu tiên là tên file/folder mà bạn muốn copy, còn tham số thứ 2 là thư mục mà bạn muốn copy đến. Ví dụ mình muốn copy file .env vào public:

Nếu bạn muốn copy 1 folder mà trong folder này có nhiều folder con, cháu khác thì bạn cần thêm option -R tức là recursive.

Command cp này cũng còn nhiều option hay nữa để việc copy trở lên hiệu quả hơn. Ví dụ bạn muốn copy tất cả file có đuôi .php vào folder public.

Bên cạnh copy thì ko thể thiếu move nhỉ. Command mv chính là thứ bạn cần đó. Về cơ bản cách dùng thì nó cũng giống như cp thôi. Tuy nhiên khi move folder có folder con cháu thì ko cần option -R nữa nhé.

5. mkdir & touch

Để tạo 1 folder thì bạn có thể dùng lệnh mkdir (make directory). Command này chỉ cần 1 tham số duy nhất đó là tên của folder mà bạn muốn tạo. Nếu folder đã tồn tại rồi thì sẽ bạn sẽ ko thể tạo được nữa nên là sẽ có 1 thông báo lỗi hiện ra.

Ở trên là tạo folder rồi thì bây giờ đến việc tạo file chứ nhỉ. Để tạo file thì mình sẽ phải sử dụng command touch. Lệnh touch này sẽ tạo ra 1 file rỗng với tên là tham số do bạn chỉ định.

6. rmdir & rm

Ở mục 5 là 2 command giúp cho các bạn tạo file và folder rồi thì command này sẽ giúp các bạn xóa đi folder/file mà các bạn mong muốn.

Để xóa một folder bạn có thể dùng command rmdir, viết tắt của remove directory. Tuy nhiên command này chỉ xóa được các thư mục rỗng thôi. Tức là nếu trong thư mục này tồn tại các file hay folder con thì bạn sẽ không thể xóa được.

Tiếp theo là 1 command mạnh mẽ hơn rmdir. Đó là rm, với command này bạn có thể xóa các file mà bạn muốn.

Đồng thời nó cũng xóa được folder (kể cả folder có file hay folder con khác bên trong) nếu bạn dùng thêm option -r nhé.

7. cat & tail

Để mà đọc nội dung của file thì bạn có khá là nhiều cách. Mục số 7 này sẽ giới thiệu cho bạn 2 câu lệnh giúp bạn làm điều đó.

Đầu tiên là bạn có thể sử dụng command cat – viết tắt của concatenate.

Tuy nhiên cần lưu ý là command cat này sẽ hiển thị ra toàn bộ nội dung file đó. Nên là nếu file bạn có 1 nghìn, 1 trăm nghìn dòng thì nó cũng vẫn sẽ hiển thị hết ra. Vậy nếu chỉ muốn hiển thị N dòng thôi mà không muốn hết thì sao? tail sẽ giúp bạn làm được điều đó. tail sẽ hiển thị ra 10 dòng cuối cùng của file. Nếu bạn muốn nhiều hơn thì sử dụng option -n <số dòng> nhé.

Ngoài ra mình hay dùng tail vì nó có 1 option rất hay đó là -f. Option này sẽ hiển thị ra các dòng của file được append mới vào theo thời gian thực. Rất phù hợp cho ai muốn check log server đó.

8. grep

Lệnh cuối cùng này là một lệnh phải nói là vô cùng hữu dụng và cũng dễ sử dụng nữa. Đầu tiên thì grep là viết tắt của global regular expression print. Dịch ra thì cũng hơi khó hiểu tý nhỉ. Nhưng mà về cơ bản thì chức năng của nó là tìm kiếm text.

Đầu tiên là tìm kiếm trong file, nó sẽ scan file và tìm kiếm thông tin mà bạn muốn theo điều kiện mà bạn mong muốn.

Ví dụ mình có 1 file countries.txt với nội dung là tất cả đất nước trên thế giới chẳng hạn. Bây giờ mình muốn xem có Vietnam trong file này không nhé:

Bây giờ mình muốn tìm những nước có chữ na trong tên:

Một tác dụng khá là hay của nó nữa là có thể dùng để lọc được kết quả hiển thị từ các command khác. Bạn có nhớ mình có command ls để list ra tên file không. Giờ mình chỉ muốn list ra những file có tên chứa chữ a thì sao?